Geçmişten Bugüne Gençlik: Gençlik Çalışmaları ve Gençlik Sosyolojisine Dair Kısa Bir Araştırma
Article Sidebar
Özet
Geçmişten günümüze dönemsel olarak farklı tanımlamalara ve farklı anlamlandırmalara denk gelse de gençlik, modern öncesi toplumlardan beri var olan insan yaşamının bir parçasıdır. Günümüzde kullanılan anlamda gençlik modern dönemin bir kavramı olsa da, gençliğin birden fazla sosyal bilim dalının konusu olması ve güncelliği bu konuda tek, ortak bir tanım yapılmasını imkansız hale getirmektedir. Aynı zamanda bu durum gençlikle ilgili yapılan çalışmaların çok yönlü olmasına da neden olmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada gençlik ve gençlikle ilgili çalışmaların anlaşılabilmesi açısından öncelikle gençlik tanımlarına, gençliğin tarihçesine, geçmişten günümüze değişen gençlik algılarına yer verilmiştir. Dünyada ve Türkiye’de gençliğe dair zamanla değişen bakış açıları üzerinde durulmuş, daha sonra dünden bugüne farklı amaçlarla yazılmış gençlik çalışmaları ele alınmıştır. Bu çalışmaların içinden gençlik sosyolojisinin doğuşu ve gençlik sosyolojisinin dünü bugünü değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu araştırma kapsamında gençlik sosyolojisi çalışmalarının son yıllardaki güncel durumunu anlamak amacıyla YÖK-Tez sitesi üzerinden belli kriterlere uyan 2020-2024 arası tezler doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. “Genç” ve “sosyoloji” filtresiyle elde edilen 181 tez Maxqda programı üzerinden analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda bu konuda yazılan tezlerin nitelikleri farklı farklı olsa da gençlik gibi oldukça güncel bir konuyu analiz etmek açısından nicelik olarak az sayıda oldukları görülmüştür. Tezlerin sadece 31’inin doktora tezi olması kapsamlı çalışmaların azlığını da ortaya koymaktadır. Yine benzer şekilde sosyoloji filtresi içinde de olsa gençlik konusunun oldukça fazla sayıda tezde din ile bağlantılı bölümlerle ortak çalışılmış olması ve konusal olarak da dinin gençlikle birlikte çalışılan ilk üç konu içinde olması önemli sonuçlardandır. Araştırma kapsamında çağın getirisi olarak gençlikle ilgili tezlerde en çok çalışılan konuların dijitalleşme-sosyal medya olduğu görülmektedir. Gençlerin önemli hayat sorunlarının çoğunluğuna dair ise oldukça az çalışma olduğu belirlenmiştir.
Referanslar
Akay, Arin. Postmodernizmin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları, 2010.
Arı, Murat. “Türkiye’de Gençlik Sosyolojisi ve Gençlik Sosyolojisi Üzerine Yapılmış Çalışmaların Gelişimi.” Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
Atabek, Emre. Kuşatılmış Gençlik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 1989.
Baran, Ahmet Gazi. “Genç ve Gençlik: Sosyolojik Bakış.” Gençlik Araştırmaları Dergisi 1/1 (2013): 6-25.
Bayhan, Veysel. “Türkiye’de Gençlik Sosyolojisi Çalışmaları.” Sosyoloji Konferansları 52 (2015): 355-390.
Bayhan, Veysel. “Kuşaklar Sosyolojisi ve Türkiye İçin Yeni Bir Kuşak Analizi.” Sosyoloji Divanı Dergisi 13/1 (2019): 29-31.
Berger, Peter, Brigitte Berger ve Hansfried Kellner. Modernleşme ve Bilinç. Çev. Cevat Cerit. İstanbul: Pınar Yayınları, 1985.
Beşirli, Hasan. Gençlik Sosyolojisi: Politik Toplumsallaşma ve Gençlik. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2013.
Bozkurt, Veysel. “Kuşaklar Sosyolojisi ve Z Kuşağı: Data Ne Söylüyor?” Der. Mehmet Yılmaz. Bursa’da Z Kuşağını Anlamak İçin, 29-49. Bursa: Mümin Ceyhan Bursa Kültür Kaynakları Araştırma Kütüphanesi Yayını, 2023.
Dündar, Lütfi Bergen. “Gençliğin Kalemi: 2000’li Yıllar Türkiye’sinde Edebi Üretim.” Der. Dilek Lüküslü ve Hakan Yücel. Gençlik Halleri: 2000’li Yıllar Türkiye’sinde Genç Olmak, 243-259. Ankara: Efil Yayınevi, 2013.
Eravcı, Ayşen. “Ahlaklı Bir Gençliğin İhya ve İnşasında İşletmelerin Rolü.” Sinop Üniversitesi Uluslararası Gençlik ve Ahlak Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt I, 6-8 Ekim 2016, Sinop.
Geldens, Paula, Siân Lincoln ve Paul Hodkinson. “Youth, Identities, Transitions, Cultures.” Journal of Sociology 47/4 (2011): 347-353.
Giddens, Anthony. Sosyoloji. Çev. Zeynep Mercan. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2008.
Işık, Esra. “Kent Yoksulluğu, Sokak Çocukları ve Suç.” Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
Bourdieu, Pierre. “La jeunesse n’est qu’un mot.” Questions de sociologie. Paris: Editions de Minuit, 1992. Erişim 01.03.2025. http://www.homme-moderne.org/societe/socio/bourdieu/questions/jeuness.html
Deloitte Global. “Z ve Y Kuşağı Araştırması.” 2022. Erişim 23.03.2025. https://www.deloitte.com/tr/tr/services/consulting/research/millennialsurvey-2022.html
Türk Dil Kurumu. “Gençlik tanımı.” 2024. Erişim 23.03.2025. https://sozluk.gov.tr/
Türkiye İstatistik Kurumu. “İstatistiklerle Gençlik, 2023.” 2023. Erişim 09.04.2025. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Genclik-2023-53677
Kazgan, Gülten. Kuştepe Gençlik Araştırması. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2002.
Konrad Adenauer Stiftung. Türkiye’de Gençlik Araştırması 2021. Ankara: 2021.
Korkmaz, Mustafa ve Gülay Öktem. “Rousseau’nun Eğitim Anlayışı.” Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 3/1 (2014): 174-186.
Lindzey, Gardner, Frank Thompson ve Barbara J. Spring. Psychology. Çev. Fatoş Çok. New York: World Public Inc., 1988.
Lüküslü, Dilek. “Günümüz Türkiye Gençliği: Ne Kayıp Bir Kuşak Ne de Ülkenin Aydınlık Geleceği.” Der. N. Yentürk, Y. Kurtaran, G. Nemutlu. Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları, 195-208. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
Lüküslü, Dilek. “İmtiyazlı Bir Kitleden İşsizlik Ordusuna: Değişen Gençlik Algısı.” Alternatif Politika 12/2 (2020): 336-352.
Lüküslü, Dilek ve Hakan Yücel, der. Gençlik Halleri: 2000’li Yıllar Türkiye’sinde Genç Olmak. Ankara: Efil Yayınevi, 2013.
Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü. Ankara: Bilim Sanat Yayınları, 1999.
T.C. Kalkınma Bakanlığı. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Çocuk ve Gençlik Özel İhtisas Komisyonu Gençlik Çalışma Grubu Raporu. Ankara, 2018.
Tezcan, Mahmut. Gençlik Sosyolojisi ve Antropolojisi Araştırmaları. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No: 178, 1997.
Türk Demokrasi Vakfı – Konrad Adenauer Vakfı. Türkiye’de ve Avrupa’da Gençlik. Ankara: 2000.
Yaman, Ömer Murat. “Türkiye’de Gençlik Sosyolojisi Çalışmalarına Dair Bibliyografik Bir Değerlendirme.” Alternatif Politika 5/2 (2013): 114-138.