Corona Virus’e Sosyo-Dini Bir Yaklaşım
Article Sidebar
Özet
2019 yılının sonlarında Çin’de ortaya çıktığı bilinen ‘Covid-19’ ismi verilen yeni bir ‘Corona Virüs’, kısa zamanda bütün dünyaya yayılmış, ve herkesi esir almıştır. Küreselleşme sürecinde kitle iletişim araçları vasıtasıyla birbirine bağlanan dünyamız bir ‘ağ toplumu’ haline gelmiş, dünyanın çeşitli ülkelerindeki salgın haberleri kısa sürede yayılmıştır. Dünyamız yüzbinlerce insanın hayatını kaybettiği ve milyonlarcasının yaşamak için mücadele ettiği küresel bir hastane haline gelmiştir. Art arda sokağa çıkma yasakları ilan edilmiş, karantina tedbirleri arasında insanlar adeta bir hapishanenin parmaklıkları arkasında hapsolmuş, kendilerini mutsuz, hasta, umutsuz ve yalnız hissetmeye başlamıştır. Öyle ki, aynı mekânda yaşayan insanların arasına bile ‘sosyal mesafe’ler girmiştir. İnsanlar en yakınındakilerle bile fiziki temastan çekinir; ebeveynler çocuklarına, aile büyükleri birbirine, büyük anne ve büyük babalar torunlarına sarılmaya cesaret edemez ve birbirlerine duygularını sarılarak aktaramaz hale gelmişlerdir. Akrabalar, komşular, arkadaşlar ve akranlar görüşemez, aileler birbirini ziyaret edemez olmuştur. Bu çalışma, COVID-19 pandemisinin sosyo-dini etkilerini incelemekte ve toplumun dini ile sosyal yaşamında meydana gelen değişimleri, insan davranışları üzerindeki etkileriyle birlikte ele almaktadır. Pandemi sürecinde sosyal ilişkiler, dini pratikler ve toplumsal dayanışma biçimlerinde yaşanan değişiklikleri analiz etmeyi ve bu süreçte ortaya çıkan olumlu ile olumsuz etkileri ortaya koymayı amaçlayan çalışma, COVID-19’un yalnızca fiziksel sağlık üzerindeki etkilerini değil, bireylerin psikolojik ve sosyal durumları üzerindeki etkilerini de inceleyerek toplumsal dayanışmanın ve dini motivasyonların bu dönemdeki rolünü anlamada önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Nitel yöntemle yürütülen araştırmada, dini liderler ve farklı yaş gruplarından katılımcılarla yapılan görüşmeler ve anket verileri analiz edilmiş; literatür taraması, vaka analizleri ve saha araştırmalarından yararlanılmıştır. Araştırma bulguları, toplumda dini inançların güçlenmesi ve dua gibi manevi destek mekanizmalarına yönelimin arttığını; sosyal mesafe ve karantina süreçlerinin aile içi iletişimi güçlendirmekle birlikte bazı çatışmaları da tetiklediğini; salgının, toplumsal dayanışma ve yardımlaşmanın önemini öne çıkarırken bireysel bencillik ve fırsatçılık gibi olumsuz davranışları da ortaya çıkardığını göstermektedir. Ayrıca, yaşlıların izolasyonunun psikolojik sorunları artırdığı, dini liderlerin ise toplumsal moral desteği sağlama konusunda önemli roller üstlendiği tespit edilmiştir.
Referanslar
Argyle, Michael (2006). “İbadet ve Dua”. (çev. Mustafa Koç). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2 (21), ss. 317-338.
Çapcıoğlu, İhsan (2021). “Salgın Döneminde Ramazanla Hayat Bulmak”. (ss. 117-131). Şifa Ayı Ramazan. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Çapcıoğlu, İhsan ve Akyüz, Niyazi, (2023). “Covid-19 Sürecinde Sosyal ve Dini Hayatta Değişimin Beraberinde Getirdiği Riskler ve Fırsatlar Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Manas Din Bilimleri Dergisi, C. 2, S. 2, s. 55-60.
Çapcıoğlu, İhsan ve Kaya, Emine (2021). Pandemi Döneminde Türkiye’de Dini Hayat Din Görevlileri Örneğinde Dini Hayata Genel Bir Bakış. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Koç, Mustafa (2005). “Ruh Sağlığı ile Dini Başa Çıkma Metodu Olarak Dua ve İbadet Fenomeni Arasındaki İlişki Üzerine Psikolojik Bir Yaklaşım”. EKEV Akademi Dergisi. 9 (24), ss. 11-32.
Kula, M. Naci (2002). “Deprem ve Dinî Başa Çıkma”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi. 1, ss. 234-255.
McClain, Brooke Auxier and Colleen. “Americans Think Social Media Can Help Build Movements, but Can Also Be a Distraction”. Pew Research Center (blog), 09 Eylül 2020.
Öztürk, Recep (2020). “Yeni Normal Dönemde Salgın ile Mücadele Politikaları ve Hazırlık Çalışmaları”. Muzaffer Şeker, Ali Özer ve Cem Korkut (Ed.). Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği (ss. 77-93). 1. Baskı. Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara: TDV Yayın Matbaacılık Tesisleri.
Yapıcı, Asım (2007). Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi.
Çapcıoğlu, İ., Akyüz, N., (2023) “Covid-19 Sürecinde Sosyal ve Dini Hayatta Değişimin Beraberinde Getirdiği Riskler ve Fırsatlar Üzerine Bazı Değerlendirmeler”, Manas Din Bilimleri Dergisi, 02, 02, pp. 55-60.