p-ISSN: 1305-4600
e-ISSN: 2792-0909
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Yayıncı: Sosyal Politikalar ve Ekonomi Derneği

Türkiye'de Liberalizmin Kökleri: Cavid Bey ve Prens Sabahaddin'den Alınacak Bazı Dersler

Türkiye'de Liberalizmin Kökleri: Cavid Bey ve Prens Sabahaddin'den Alınacak Bazı Dersler

Article Sidebar

Buğra Kalkan
Nasıl Atıf Yapılır
Kalkan, B. (2011). Türkiye’de Liberalizmin Kökleri: Cavid Bey ve Prens Sabahaddin’den Alınacak Bazı Dersler. Demokrasi Platformu, 7(27). Geliş tarihi gönderen https://demokrasiplatformu.com/dergi/article/view/178


Özet

Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde yaşamış entelektüellerin hayatlarını incelemek ortaya ilginç portreler çıkartmaktadır. Birkaç yabana dile birden hakim olan ve yabana literatürü yakından takip eden bu düşünürlerin köklü bir imparatorlukta yetişmiş olmalan şaşırtia değildir. Liberalizm, sosyalizm, milliyetçilik, feminizm gibi önemli siyasal ideolojilerin hem teorik hem de pratik çalışmalar açısından pek çok takipçisinin olduğu gö rülmektedir. Ancak şaşırtıa olan bu birikimin Cumhuriyet dönemine yansimalarının çok zayıf olmasıdır. Bu durumun nedenleri genel itibari ile ko numuz dışındadır. Ama bu akımlar arasında en fazla göz ardı edilmiş olan liberalizm akımına mensup oldukları iddia edilebilecek iki entelektüelin, - Cavid Bey ve Prens Sabahaddin'in- fikirlerini karşılaştırmak Türkiye'de liberal fikriyatın gelişimi açısından önemli hususları ortaya koyabilir. İki düşünürden Cavid Bey'in sıkı bir piyasa savunucusu olduğu Prens Sabahaddin'in ise sıkı bir bireyci siyasal liberal olduğunu iddia etmek kolaydır. Aktif siyasal hayat tecrübeleri olan bu iki düşünürün de ortak paydalarının “Devlet nasıl kurtulur?" 'takıntısı' etrafında şekillendiği görülmektedir. Konunun bu yönünün vurgulanması Türkiye'deki liberal külliyatın gelişimi açısından önemlidir.

Referanslar

Albert V. Dicey, “Hukuk Devleti: Doğası ve Genel Uygulamalar", Hukuk Devleti, Adres Yayınları, Ankara, 2008, s. 25-32.

Atilla Yayla, Liberalizm, Plato Yayınları, İstanbul, 2003.

Bayram Kaçmazoğlu, "Prens Sabahattin'in Siyasal ve Sosyolojik Görüşleri”, Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar, Birey Yayıncılık, İstanbul, 1999.

Cavid Bey, Şiar Yalçın, Şiar'ın Defteri, İletişim Yayınları, İstanbul, 1995.

Cenk Reyhan, “Türk Siyasal Düşüncesinde Yol Ayrımı; Aykırı Bir Aydın Prens Sabahaddin”, Türkiye Günlüğü, s. 21, Kış 1992.

Deniz Karaman, Cavid Bey ve Ulûm-i İktisâdîye ve İçtimâiye Mecmûası, Liberte, Ankara, 2001.

Edmund Butler, Hayek, Çev. Yusuf Ziya Çelikkaya, Liberte, Ankara, 2001.

Eroğlu, Fırtınalı Günlerin Ünlü Maliye Nazırı Cavid Bey, Birharf Yayınları, İstanbul.

F. Hasan Arol, “Mehmet Cavid Bey", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce, Liberalizm, Cilt 7, İletişim Yayınları, s. 48-65.

Frederic Bastiat, Economic Harmonies, FEE, New York, 1996. Isaiah Berlin, “İki Özgürlük Kavramı", Liberal Düşünce, Sayı: 45-46.

Kaan Durukan, “Türk Liberalizminin Kökleri", Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce, Tanzimat de Meşrutiyet'in Birikimi, Cilt 1, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001.

Mehmed Cavid Bey, İktisad İlmi, Liberte Yayınları, Ankara.

Mehmed Cavid, “Ticaret Şirketleri”, Ulûm-i İktisâdîye ve İçtimâiye Mecmûası, Sene: 2, Cilt: 2, No:6-9/18-21 Haziran-Eylül (1326).

Norman Barry, “Piyasa", Piyasa, Sayı 1, s. 29-32. Prens Sabahaddin, Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?, Liberte Yayınları, Ankara.

Şerif Mardin, Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, İletişim Yayınları, 2003, İstanbul.

Zafer Toprak, İttihad-Terakki ve Cihan Harbi, Homer Kitapevi, 2003, İstanbul.

Article Details